Jongeren tussen de 16 en 23 met een verstandelijke beperking, hebben speciale aandacht nodig. Zeker in het jaar dat ze achttien worden. Er komt dan van alles op ze af.

Je wordt achttien en dan?

Na de decentralisaties hebben gemeenten meer te maken met de ondersteuning voor deze kwetsbare jongeren en is veel van hun hulpverlening verder gedigitaliseerd. Met achttien verandert de omgeving van de jongere: de betrokkenheid van voogden en instanties vanuit de jeugdhulp eindigt bij volwassenheid. Plotseling zit de jongere ‘zelf aan de knoppen’ en moet hij zijn eigen hulpvraag formuleren en eigenlijk ook zijn eigen problemen oplossen. Lastig voor jongeren die niet inzien dat ze een probleem hebben of wat voor soort probleem dat is.

Bovendien zitten zij vaak niet te wachten op bemoeienis uit de hulpverlening. Hoewel in deze context meestal gesproken wordt over de overgang 18-/18+ is het beter om te spreken over een aanpak voor 16-23 jaar. Het gaat immers niet om die ene dag dat een jeugdige 18 wordt, maar om de voorbereiding en geleidelijke overgang naar zelfstandigheid. Leer Zelf Online, Platform VG Haaglanden en Voorall, voor alle Hagenaars met een beperking hebben daarom een actieplan gemaakt. Hiervoor zijn jongeren uit deze doelgroep intensief bevraagd.

Waar moeten deze jongeren allemaal rekening mee houden?

Als je achttien wordt, mag je ook een stem uitbrengen.

• Je wordt meerderjarig en dan?
• Je ouders hebben nog wel de plicht je te onderhouden.
• Je kan iemand vragen om belangrijke beslissingen voor jou te nemen en alles te regelen.
• Je kan ineens een mentor, bewindvoerder of curator krijgen.
• Je krijgt toegang tot een DigiD.
• De kinderbijslag stopt.
• Je kan een eigen bankrekening krijgen.
• Je moet steeds meer met de computer doen.
• Je kan geldzaken helemaal door iemand anders laten doen, maar wel zelf verantwoordelijk blijven
• Waar moet jij nu ineens van leven?
• Studiefinanciering wel of niet doen?
• Kom je in aanmerking voor een Wajong-uitkering?
• Vindt het UWV dat jij kunt werken?
• Een zorgverzekering? En als ik nou een laag inkomen heb?
• Een aansprakelijkheidsverzekering nemen?
• Moet je nog meer verzekeren?
• Beslist het UWV dat jij kunt werken?
• Vindt het UWV dat jij niet kunt werken?
• Waar vind ik een dagbesteding?
• Heb ik hulp of zorg nodig? Waar vraag ik dat aan?
• Krijg je jeugdhulp uit de Jeugdwet?
• Woon je in een zorginstelling en krijg je daar behandeling?
• Krijg je Medische zorg?
• Hoe zit het met begeleiding?
• Krijg je nu al zorg uit de Wet Langdurige Zorg (Wlz)?
• Kost dat wat, Wlz-zorg?
• Kan ik ook geld krijgen om zelf zorg in te kopen?
• Wat is een eigen bijdrage?
• Je mag stemmen!
• Je wordt ook orgaandonor of je kan nee zeggen als je dat juist niet wilt.
• Je kan een woonruimte huren en daar toeslag voor krijgen.
• Etcetera.

Beeld uit Snapjegeld.nl, geldzaken voor jongeren met een verstandelijke beperking.

Van aanbod naar eigen vraag

De jongere belandt van de ‘pedagogische en beschermende’ omgeving van school en de instanties van de jeugdwet nu in de vraaggerichte Wmo en de meer eisen stellende Participatiewet. Ook verlenen de sociale diensten of corporaties nauwelijks hulp aan de jongere voordat deze meerderjarig is. De aansluiting tussen de stelsels klopt theoretisch, maar in de praktijk vallen jongeren vaak tussen wal en schip. Om alle jongeren te ondersteunen richting participatie en zelfredzaamheid is een integrale en preventieve aanpak nodig van de gemeente en partners op de leefgebieden onderwijs, werk, inkomen, zorg, veiligheid en wonen. Deze aanpak vraagt om aandacht, tijd, strategie, creativiteit en lef.

Hoe kunnen we helpen?

Met de nieuwe donorwet komt iedereen van 18 jaar en ouder die is ingeschreven in een Nederlandse gemeente in het Donorregister. Platform VG Haaglanden en Leer Zelf Online willen daarom binnen haar veelgebruikte platforms (1.5 miljoen mensen op jaarbasis) een interactief leermiddel ontwerpen met eenvoudige informatie met een wegwijzer over wat er allemaal komt kijken als je achttien wordt. Voor deze jongeren verandert er namelijk veel in hun leven.

De wetgeving op de leefgebieden onderwijs, werk en inkomen, zorg, ondersteuning en veiligheid verandert bovendien mee. Aan dit project werken een kennispartner uit de zorg mee en een tiental ervaringsdeskundigen.

In het eindproduct willen wij ook anticiperen op een de groep jongeren met een verstandelijke beperking die door de coronacrisis hard getroffen worden. Door op de urgente problematiek – onder andere het gebrek aan toegankelijke informatie - in te spelen en het gebruik van veilig digitaal contact uit te breiden, maar ook in te spelen op de behoefte van onafhankelijke cliëntondersteuning, willen wij de achterstand proberen te verkleinen.

Meer weten over of meedoen met dit project?

Neem dan contact op met Jacques de Wit, projectleider van Leer Zelf Online via 0348 743 272 of info@leerzelfonline.nl.

Beeld uit Uitlegzorgverzekering.nl. Jongeren vanaf 18 jaar mogen een eigen zorgverzekering afsluiten, maar zijn dit niet verplicht. Ook krijgen zij recht op zorgtoeslag.

Andere projecten van Leer Zelf Online